Di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh – thị trấn Lâm Thao (xếp hạng di tích cấp tỉnh năm 2008).
Lịch sử xây dựng và phát triển của thị trấn Lâm Thao luôn khắc ghi một sự kiện lịch sử trong giai đoạn xây dựng CNXH, đó là, năm 1962, HTX Nam Tiến, xã Cao Mại (thị trấn Lâm Thao ngày nay) đã vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm.

Sáng ngày 19/8/1962, sau khi nói chuyện với cán bộ, bộ đội và đồng bào các dân tộc tỉnh Phú Thọ tại sân vận động thị xã Phú Thọ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm hợp tác xã Nam Tiến, xã Cao Mại, huyện Lâm Thao (nay là thị trấn Lâm Thao, huyện Lâm Thao) là một hợp tác xã điển hình về sản xuất nông nghiệp của tỉnh Phú Thọ. Về thăm Nam Tiến, Hồ Chủ Tịch đã nói chuyện với cán bộ, xã viên tại sân trụ sở hợp tác xã, Người hỏi thăm tình hình sức khoẻ của các cụ già, sức khoẻ chị em phụ nữ và việc thu hoạch vụ mùa vừa qua. Trước khi ra về, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn vào thăm một số gia đình xã viên.
Cuối năm 1962, HTX Nam Tiến trồng được quả dừa 2 mầm, đã cử ông Ngô Thiên Tuế - Chủ nhiệm HTX Nam Tiến và bà Vũ Thị Thinh - Bí thư Đoàn xã Cao Mại đem về Phủ Chủ tịch tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Hiện nay, cây dừa 2 mầm vẫn vươn cao xanh tốt trong vườn cây Khu di tích Phủ Chủ tịch cùng với các loại cây mà nhân dân cả nước đã gửi biếu Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu.

Di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại thị trấn Lâm Thao là một trong những địa điểm ghi dấu sự kiện lịch sử liên quan đến cuộc đời hoạt động Cách mạng của Hồ Chủ Tịch - Vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam. Thời gian Người đến thăm và nói chuyện với cán bộ, xã viên HTX Nam Tiến hết sức ngắn ngủi, chỉ trong khoảng gần nửa giờ đồng hồ. Nhưng sự kiện ấy mãi mãi không bao giờ phai mờ trong ký ức người dân, với hình ảnh sâu đậm về một vị chủ tịch nước, vị Cha già kính yêu với tác phong, cử chỉ giản dị, cảm thông và gần gũi với nhân dân. Chính vì lẽ đó, mà những tình cảm, những lời căn dặn của Hồ Chủ Tịch mãi mãi là nguồn cổ vũ, động viên các thế hệ người dân thị trấn Lâm Thao, huyện Lâm Thao nói riêng, tỉnh Phú Thọ nói chung phấn đấu học tập, lao động sản xuất, cùng với nhân dân cả nước, thực hiện thắng lợi lý tưởng và sự nghiệp Cách mạng mà Người và Đảng đã vạch ra.
Tất cả các địa điểm di tích nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm và nói chuyện với cán bộ, xã viên HTX Nam Tiến đều thuộc khu khu Phương Lai (khu hành chính số 6). Các địa điểm di tích chỉ cách nhau khoảng 200m, gồm 5 địa điểm: Trụ sở HTX nông nghiệp, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với cán bộ và xã viên HTX Nam Tiến, đã được quy hoạch, tôn tạo Khu di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh với Nhà tưởng niệm trưng bày các hình ảnh tư liệu, bia ghi dấu sự kiện lịch sử Hồ Chủ Tịch về thăm Cao Mại; địa điểm ngã tư UBND thị trấn Lâm Thao, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dừng lại hỏi chuyện chị Hoàng Thị Tư, hệ thống đường làng vẫn được giữ nguyên. Trước kia, khi Bác về là đường đất, hiện nay, các con đường đã được bê tông hoá; địa điểm các nhà dân mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vào thăm: Đó là nhà ông Nguyễn Văn Tường; ông Nguyễn Văn Ái và ông Nguyễn Văn Ngoạn. Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh vào thăm, các ngôi nhà đều là nhà tường đất, mái lợp lá cọ. Hiện nay, các nhà dân đều vẫn ở địa điểm cũ. Trong số 3 gia đình vinh dự được Người vào thăm, hiện chỉ còn nhà ông Nguyễn Văn Tường vẫn giữ như cũ, còn lại, các nhà khác đều đã được xây dựng lại khang trang hơn.
Di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh là địa chỉ đỏ tổ chức lễ dâng hương, báo công, tuyên truyền thân thế, sự nghiệp, ghi nhớ công ơn của Hồ Chủ Tịch; nơi diễn ra các hoạt động chính trị, văn hóa có ý nghĩa sâu sắc của Đảng bộ, nhân dân thị trấn Lâm Thao, huyện Lâm Thao vào các dịp kỷ niệm những ngày lễ lớn của đất nước, của tỉnh Phú Thọ, của huyện Lâm Thao, góp phần quan trọng nhiệm vụ nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục và học tập tư tưởng Hồ Chí Minh, giáo dục truyền thống Cách mạng cho các thế hệ mai sau. Hàng năm, vào dịp kỷ niệm ngày sinh nhật Bác, ngày Bác về thăm HTX Nam Tiến, lễ hội tưởng niệm Chủ Tịch Hồ Chí Minh được tổ chức theo truyền thống văn hóa dân tộc, với sự tham gia đầy đủ của các cấp, các ngành của tỉnh Phú Thọ, huyện Lâm Thao và các địa phương trong huyện. Phần lễ được tổ chức trang nghiêm tại nhà tưởng niệm, với nghi thức dâng hương, hoa, báo công, ôn lại những lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quá trình phấn đấu, xây dựng địa phương, phát động các phong trào thi đua lao động, sản xuất, học tập của các đoàn đại biểu Đảng, chính quyền, đoàn thể, nhân dân, thanh thiếu niên, nhi đồng... trước anh linh của Người với tình cảm xúc động, trân trọng, thiêng liêng, biết ơn sâu sắc và cầu mong anh linh Chủ tịch Hồ Chí Minh yên nghỉ ở cõi vĩnh hằng vẫn dõi theo, phù hộ cho dân tộc, đồng bào một cuộc sống ấm no như Người hằng mong ước. Sau đó, mọi người đi thăm nhà trưng bày, xem những hình ảnh về lần Người đến thăm cán bộ, xã viên HTX Nam Tiến, thăm các địa điểm di tích...
Nguồn sưu tập: Kỷ yếu Di tích lịch sử văn hóa Lễ hội truyền thống tiêu biểu huyện Lâm Thao năm 2019.